Burgers ontvoogd

Participatiesamenleving, actief burgerschap, doe-democratie; al jaren straalt de politiek uit dat zij graag wil dat de burgers weer vaker zelf het heft in handen nemen, zeker waar het hun eigen leefomgeving betreft. En wat lijkt eenvoudiger dan dat burgers daarmee ‘gewoon’ aan de slag gaan? Toch blijkt dat nogal eens niet zo eenvoudig te zijn. Overheden en andere instanties die vele decennia lang allerlei taken hebben vervuld, hebben er soms moeite mee ‘los te laten’, oftewel hun bemoeienis te verminderen. En beschouwen zij burgers wel als gelijkwaardige partners? Of kunnen overheden en welzijnsinstanties het maar al te vaak niet laten burgers bevoogdend te benaderen? En over welke burgers hebben we het, als we spreken over actief burgerschap? Doet iedereen wel mee; kán iedereen wel mee doen? In dit boek wordt deze problematiek vanuit verschillende perspectieven verkend. Doel is inzicht te verkrijgen hoe tot een situatie te komen waarin burgers betrokken kunnen worden bij zaken die in hun buurt spelen, op zo’n manier dat zij ook daadwerkelijk zeggenschap kunnen uitoefenen. In het boek komen vier verschillende wetenschappelijke perspectieven aan bod. Historicus Patrick van Schie belicht hoe de samenleving de zaken zelf regelde voordat de overheid er een taak in zag, en tot welke bezwaren die inmenging van overheden zou kunnen leiden. Emeritus hoogleraar parlementair stelsel Joop van den Berg bespreekt de vraag hoe deze nieuwe vormen van burgerbetrokkenheid zich verhouden tot ons stelsel van vertegenwoordigende democratie. Juriste Esmée Driessen onderzoekt in hoeverre de huidige wet- en regelgeving voldoende in deze burgerinitiatieven voorziet, dan wel aanpassing behoeft. Hoogleraar vrijwilligerswerk Lucas Meijs geeft deze initiatieven een plek in de waaier aan civil society-organisaties en beveelt het model van de wijkBV aan. Vervolgens vertellen burgers uit vier zeer verschillende buurtgemeenschappen in Nederland hun verhaal, die zijn opgetekend en in perspectief geplaatst door Bea Moed, Philine van Overbeeke en Ruud Reutelingsperger. Uit deze verhalen komen hun wensen naar voren, welke actieve mogelijkheden zij voor hun buurt zien en welke hobbels zij ervaren op de weg naar een samenleving waarin burgers zich in het voordeel van hun eigen omgeving, ontvoogd van overheid en tal van andere instanties, volop kunnen inzetten. Het Institute for Social Enterprising (IFSE) is een triple alliantie, die in 2019 is opgericht om nieuwe modellen voor de samenwerking tussen burgers, overheid en marktpartijen in Nederland en daarbuiten te ontwikkelen. Dit boek is het resultaat van dit initiatief. NBD Biblion over 'Burgers ontvoogd': 'Helder en grondig geschreven. Het boek zal speciaal in het onderwerp geïnteresseerde lezers aanspreken.'