De burger als ongelovige Thomas

Dit is een proefschrift over overtuigingskunst, recht en democratie. Het recht is een cultuur van overtuigen. Van advocaten richting rechter, eigen partijen en de media. Van de rechter richting partijen, advocaten, de hogere colleges, het publiek en de media. Ook bestuurders, ambtenaren, wethouders en ministers claimen geloofwaardigheid. Dit proefschrift belicht het begrip geloofwaardigheid vanuit de optiek van de burger. Welke taal moet hij willen verstaan? Wat zijn de factoren voor geloofwaardigheid en legitimiteit van het recht? In deze tijd van participatie en democratische initiatieven als de G1000 herbezinnen we ons op het vertrouwen in de juridische en rechtsstatelijke waarborgen en instituties. Dan komt het er extra op aan dat we nadenken over geloofwaardigheid en legitimiteit. Wat is het verschil tussen Trump en Obama? Het boek is de neerslag van een dialoog tussen literatuur en recht over deze vraag. Literaire teksten belichten de achtergronden van het recht. Het boek behandelt het thema van geloofwaardigheid aan de hand van de Bijbelpassage over ongelovige Thomas en zes latere teksten. Thomas was de apostel die pas geloofde in de opstanding van Jezus, nadat hij de kruiswonden had gezien. Ieder tijdperk leest echter zijn eigen boodschap in dit verhaal. Dit proefschrift bespreekt de avonturen van Thomas aan de hand van zes teksten uit de literatuurgeschiedenis. Aan de orde komen teksten van een 17e eeuwse jansenist Arnauld, van de 19e eeuwse Victor Hugo en van de 20e eeuwse Jean Cocteau, Maurice Blanchot, Julien Gracq en Michel Tournier. Thomas' thematiek verandert van geloof naar rede, naar recht, naar waarheid, werkelijkheid, geschiedenis en liefde. Dit proefschrift toont de vitaliteit van een traditie. Dit proefschrift geeft grotendeels onbekende teksten van bekende Franse auteurs een nieuw leven. Het wijst op de rol van erkenning voor geloofwaardigheid en legitimiteit, gaat in op verwante begrippen van wederkerigheid, oordeelsvermogen en reflexiviteit. De essays over de verschillende teksten verbinden geloofwaardigheid met thema's als rationaliteit, gelijkwaardigheid, authenticiteit, nostalgie, mythe en identiteit. Het toont dat ook teksten zonder duidelijk juridisch thema relevantie hebben voor het denken over recht, bestuur en politiek.