De kop in het zand

In De grote eeuw-serie vertelt Jan Guillou op meesterlijke wijze de geschiedenis van de twintigste eeuw aan de hand van de lotgevallen van drie broers. De kop in het zand is het vierde deel, dat ook gelezen kan worden zonder kennis van de voorafgaande delen. In Europa is de Tweede Wereldoorlog in volle gang. Voor Lauritz, de oudste Lauritzen-broer, wordt het steeds moeilijker om neutraal te blijven. Zijn schoonouders en het familiekapitaal bevinden zich in Duitsland, maar Duitsland is tevens de bezetter van thuisland Noorwegen. Zoon Harald zit bij de ss, maar dochter Johanne zit bij het verzet. Zijn andere zoon zit bij de Zweedse marine, en zijn jongste dochter lijkt betrokken te zijn bij spionage. Lange tijd hoopt Lauritz dat Duitsland zal zegevieren, maar zijn broers Oscar en Sverre denken daar anders over, en ook zijn vrouw Ingeborg beschouwt Duitsland niet meer als haar thuis. De oorlog dreigt niet alleen Europa te verscheuren, maar ook de familie Lauritzen. Zelfs in het idyllische Saltsjöbaden, ver van de bloederige slagvelden, blijkt het niet langer mogelijk de oprukkende duisternis te ontvluchten. Jan Guillou (1944) is zonder twijfel de populairste schrijver van Zweden. Van zijn boeken werden alleen daar al meer dan tien miljoen exemplaren verkocht, en zijn werk is vertaald in meer dan twintig talen. Zijn reeks De grote eeuw is Guillous meest ambitieuze literaire project tot op heden. De eerste drie delen, Bruggenbouwers, Dandy uit het noorden en Tussen rood en zwart, werden internationale bestsellers. Elk deel bereikte in Zweden in de eerste week na verschijning de top 3 van de bestsellerlijsten. Over Bruggenbouwers: ‘Guillou verstaat de kunst van het vertellen. Zijn verhalen over de olifantenjacht zijn even meeslepend als die over een aartsmoeilijke brugconstructie. Van verhaal naar verhaal word je de grote geschiedenis binnengetrokken.’ Sophie Messeman, Trouw Over Dandy uit het noorden: ‘Dandy uit het noorden toont de waanzin van de volkssentimenten, de invloed van de conservatieve pers en de vechtlust van kunstenaars die naar vrijheid streven (…). Guillou weet met dit verhaal steeds weer te ontroeren.’ Jannah Loontjens, de Volkskrant **** Over Tussen rood en zwart: ‘In weergaloze scènes tekent Guillou de opkomst van Hitler (…). Het knappe van Guillou is dat hij Hitlers redevoeringen beschrijft alsof ze voor het eerst gezien en gehoord worden.’ Kester Freriks, NRC Handelsblad *****