In de schaduwen van morgen

Dit kleine boekje maakte de Nederlandse historicus Johan Huizinga (1872-1945) tot een publieke figuur van Europees formaat. In de schaduwen van morgen verscheen in 1935, toen Hitler in Duitsland twee jaar aan de macht was, Stalin in Rusland het bewind voerde en Mussolini Italië bestuurde: drie totalitaire regimes die zich aandienden als alternatief voor de liberale westerse traditie. Huizinga beschreef in dit boekje in korte hoofdstukken hoezeer deze traditie op allerlei terrein bedreigd werd in haar voortbestaan. De oorzaken wees hij aan in het interne verval van de westerse beschaving, waarvan de genoemde regimes een symptoom vormden. Met In de schaduwen van morgen plaatste Huizinga zich in het gezelschap van andere bekende cultuurcritici uit het interbellum, zoals José Ortega y Gasset en Oswald Spengler. Huizinga was zeer kritisch over de kansen op herstel van de beschaving, maar weigerde zichzelf een pessimist te noemen. Daardoor heeft het boek een dubbel karakter. Enerzijds tekende hij de uitzichtloze toestand van de westerse beschaving in de somberste kleuren, anderzijds liet hij de hoop niet varen. Hij stelde zijn vertrouwen op de zuiverende kracht van het christelijk geloof en op de energie van de jonge generatie.