Ondergedoken

In Ondergedoken probeert Marcel Frydman het trauma van onder gedoken Joodse kinderen tijdens de nazibezetting te vatten en te beschrijven en wil hij ook de gevolgen van dat trauma op korte en lange termijn in kaart brengen. Ondergedoken bestaat uit twee delen die weliswaar nauw met elkaar ver vlochten zijn. Het eerste deel is een autobiografische studie, waarin de auteur evoceert wat hij zelf als kind beleefd heeft en waarin hij uitweidt over de levensomstandigheden die het lot waren van de overgrote meerderheid van (ondergedoken) Joodse kinderen en adolescenten. Hij vertelt zijn verhaal vanuit zijn jarenlange professionele ervaring als psycholoog en rekening houdend met wetenschappelijk onderzoek over thuisloze kinderen. Het tweede deel bestaat uit twee retrospectieve klinische studies. De auteur volgde een groep volwassen Joden die als kind hebben moeten onderduiken. Sommigen vonden hun ouders terug, anderen verloren hen in de kampen. In beide gevallen is er sprake van onuitwisbare littekens. Marcel Frydman onderstreept het onzegbare van het trauma en de impact ervan op de (latere) persoonlijkheid en hij probeert een verklaring te vinden voor het lange stilzwijgen van ondergedoken kinderen die hun pijn ver drongen hebben. Hij ontdekt niet alleen specifi eke persoonlijke karaktertrekken en bijzondere gevoelig heden, maar stelt ook vast hoe moeilijk de overdracht verloopt naar de tweede generatie. Ten slotte stelt de auteur voor om de getuigenissen van ondergedoken kinderen in te passen in het onderwijscurriculum. Dat zou de hedendaagse jeugd beter voorbereiden op een leven in een verdraagzamere wereld met meer broederlijkheid en mededogen.