Oorlogsdagboek van Dr. G. Italie

Dat er bijna 65 jaar na de Tweede Wereldoorlog nog steeds nieuwe dagboeken worden ontdekt is op zich al interessant, maar het bijzondere in het geval van de orthodox-joods Gabriel Italie is dat hij gedurende de hele oorlog een dagboek heeft kunnen bijhouden én bewaren. Hij begon zijn dagboek al in 1935 toen hij als docent Klassieke Talen op het Maerlant Lyceum in Den Haag werkte en bleef schrijven toen de oorlog uitbrak en hij met vrouw en kinderen in Barneveld, Westerbork en Theresienstadt terechtkwam. Een zo uitgebreide geschiedenis is niet vaak te boek gesteld om de eenvoudige reden dat de meeste gedeporteerden niet terugkwamen en met hen ook hun aantekeningen verdwenen. Italie beschrijft hoe de Duitse maatregelen het leven van de joden steeds meer inperkten en met welke zorgen en angsten dat gepaard ging. Zijn dagboek bevat de directe weergave van de deportatie naar de verschillende kampen, de aankomst, de procedures, het leven en werken aldaar, de bevrijding van Theresienstadt, de terugtocht naar Nederland en het oppakken van het 'gewone' leven. Gabriel Italie was een nauwkeurig observator van zijn eigen leven. Feiten en persoonlijke gebeurtenissen beschrijft hij op bijna staccato-achtige wijze: afstandelijk, onderkoeld, in een soms bijna cynische woordkeus. De keren dat hij zich emotioneel uit, bijvoorbeeld over het verlies van zijn zoon, komen des te harder aan. Omdat de hedendaagse lezer weet waar de toenemende beperkingen en maatregelen uiteindelijk toe zouden leiden, spreekt uit het dagboek een onontkoombare beklemming.'