Verdraagzame islam

De koranleraar en denker Tierno Bokar trekt tijdens de jaren dertig in Bandiagara (Mali) leerlingen van heinde en ver aan. Zijn persoonlijke en creatieve uitleg van islam werkt als een magneet. Anders dan gebruikelijk in de islam van het Midden-Oosten ziet Bokar voor vrouwen een zelfstandige rol weggelegd en benadrukt hij barmhartigheid voor een goed begrip van de Koran. Hij pleit voor verdraagzaamheid en verzoening. Religie en rede zijn voor hem geen gescheiden compartimenten, maar mentale vermogens die met elkaar verweven raken. De Afrikaanse filosoof Souleymane Bachir Diagne juicht Bokars visie toe, waarin naast andersgelovigen ook atheïsten welkom zijn. Henk Haenen richt zich op de wezenlijke pluraliteit in geloven en denken die Tierno Bokar nastreefde en contrasteert diens visie met reactionaire, onverdraagzame varianten van islam die helaas het imago van deze godsdienst te vaak bepalen. Om deze tegenstelling te onderbouwen zoekt hij in Verdraagzame islam selectief aansluiting bij de zienswijze van de islamoloog Bassam Tibi, die politieke islam afwijst. Maar vooral uitgangspunten van de denker Hannah Arendt onderstrepen het belang van Bokars visie op pluraliteit als rijkdom van de islam. Bokar was bovenal een Afrikaanse sage, een wijsheidsleraar, die met verve humorvolle verhalen en rake parabels vertelde. Ze weerspiegelen een levensfilosofie die ook de beroemde regisseur Peter Brook inspireerde. Hij bracht Tierno Bokar onder meer in New York, Amsterdam en Brussel op de planken. Henk Haenen studeerde geschiedenis en filosofie aan de Vrije Universiteit in Amsterdam en promoveerde in 2006 op Afrikaans denken: ontmoeting, dialoog en frictie. Nadien publiceerde hij onder andere Ubuntu en Nelson Mandela. Afrikaanse filosofie van verzoening (2016 en 2018).